Inleiding
Blockchain-technologie is snel uitgegroeid tot een belangrijk hulpmiddel in het vormgeven van de moderne digitale economie. Hoewel het aanvankelijk vooral werd geassocieerd met cryptocurrencies zoals Bitcoin, zijn de toepassingen van deze technologie aanzienlijk uitgebreid, met name met betrekking tot milieu-, sociale en governance (ESG) kaders. Blockchain wordt gezien als een transformatief hulpmiddel om de transparantie, verantwoording en efficiëntie in verschillende sectoren te vergroten. Het artikel getiteld “Blockchain for Sustainability: A Systematic Literature Review for Policy Impact” biedt een uitgebreid overzicht van hoe blockchain kan worden ingezet om duurzaamheid te bereiken, met de nadruk op de rol ervan in milieubeheer, integriteit van toeleveringsketens en energiesystemen. Dit essay onderzoekt deze toepassingen, de regelgevende kaders en hoe de mogelijkheden van blockchain worden aangepast voor duurzaamheid.
Het Kruispunt van Blockchain en Duurzaamheid
Een van de belangrijkste aspecten van de studie is het potentieel van blockchain om bij te dragen aan de duurzame ontwikkelingsdoelen (SDG’s). Blockchain kan op verschillende manieren bijdragen aan duurzaamheid, van handel in koolstofkredieten tot het verbeteren van de transparantie van de toeleveringsketen, en het faciliteren van energiesystemen.
Handel in Koolstofkredieten
Handel in koolstofkredieten is een essentieel element in de wereldwijde inspanningen om de CO₂-uitstoot te verminderen, en blockchain biedt een infrastructuur die de transparantie en traceerbaarheid van deze kredieten verbetert. Het artikel benadrukt dat blockchain de handel in koolstofkredieten kan stroomlijnen door onveranderlijke verslagen van elke transactie te creëren. Dit zorgt ervoor dat koolstofkredieten niet dubbel worden geteld, een probleem dat het traditionele systeem heeft geteisterd.
Energiesystemen
Een ander belangrijk gebied waar blockchain een rol kan spelen in duurzaamheid is energiebeheer. Blockchain-gebaseerde energiesystemen, met name peer-to-peer (P2P) energiehandelsnetwerken, maken een efficiëntere verdeling van hernieuwbare energie mogelijk. Dit systeem stelt gebruikers in staat om overtollige energie die wordt opgewekt uit hernieuwbare bronnen zoals zonnepanelen te verhandelen. De technologie van gedistribueerde grootboeken van blockchain zorgt ervoor dat alle transacties transparant, verifieerbaar en veilig zijn, wat vertrouwen tussen deelnemers bevordert en de afhankelijkheid van gecentraliseerde energienetten vermindert.
Transparantie van Toeleveringsketens
In toeleveringsketens heeft blockchain bewezen effectief te zijn in het verbeteren van transparantie en traceerbaarheid, twee belangrijke factoren bij het bereiken van duurzame productie en consumptie. Blockchain kan bijvoorbeeld het traject van goederen volgen, van grondstoffen tot eindproducten, en ervoor zorgen dat duurzaamheidsclaims, zoals biologisch of eerlijke handel, op elk punt kunnen worden geverifieerd. Deze mogelijkheid is vooral relevant in de landbouw, waar blockchain helpt bij het verifiëren van de duurzaamheid van producten, het verminderen van voedselverspilling en het waarborgen van eerlijke arbeidspraktijken.
General-Purpose Technology (GPT) en de Brede Impact van Blockchain
Blockchain wordt geclassificeerd als een General-Purpose Technology (GPT), wat suggereert dat de toepassingen ervan verder reiken dan nichemarkten. Als GPT strekt de invloed van blockchain zich uit over verschillende sectoren en bevordert het verbeteringen in productiviteit, innovatie en technische processen. Het systematische literatuuroverzicht (SLR) dat in het artikel wordt genoemd, benadrukt hoe blockchain verschillende industrieën kan optimaliseren. De drie typologieën van Distributed Ledger Technology (DLT)—Public, Permissioned, en Hybrid—dienen verschillende sectoren op basis van hun specifieke behoeften.
- Public DLT’s zoals Bitcoin en Ethereum werken zonder centraal toezicht, afhankelijk van consensusmechanismen zoals proof of work of proof of stake.
- Permissioned DLT’s beperken de deelname, wat gebruikelijk is in private consortia zoals Hyperledger. Deze worden vaak gebruikt in sectoren waar gegevensprivacy cruciaal is, zoals de gezondheidszorg en financiën.
- Hybrid DLT’s vinden een evenwicht tussen de openheid van openbare blockchains en de privacy van private systemen.
Deze flexibiliteit stelt blockchain in staat zich aan te passen aan verschillende use-cases, van kleinschalige energienetten tot wereldwijde toeleveringsketens. Blockchain kan in real-time gegevensuitwisselingen tussen Internet of Things (IoT)-apparaten mogelijk maken, wat zijn rol in energie- en milieugegevensbeheer verder versterkt.
Regelgevingsomgeving en Blockchain-integratie
Een cruciale bevinding van het artikel is de noodzaak van een betere afstemming tussen blockchain-toepassingen en de evoluerende regelgevingsomgeving rond ESG en duurzaamheid. Hoewel de technische mogelijkheden van blockchain goed gedocumenteerd zijn, geven de onderzoeken aan dat de meeste studies niet behandelen hoe deze technologieën passen in regelgevende kaders zoals die van de European Securities and Markets Authority (ESMA), de International Sustainability Standards Board (ISSB), of de Amerikaanse Securities and Exchange Commission (SEC).
ESG-rapportage en de Rol van Blockchain
De evolutie van ESG-rapportagestandaarden creëert zowel uitdagingen als kansen voor blockchain-integratie. Traditioneel was ESG-rapportage vrijwillig, maar regelgevende instanties wereldwijd bewegen richting verplichte openbaarmakingen. Blockchain kan een rol spelen bij het waarborgen dat deze rapporten nauwkeurig en betrouwbaar zijn. Door blockchain te gebruiken om ESG-gegevens te volgen, kunnen bedrijven investeerders transparante, verifieerbare informatie verstrekken over hun duurzaamheidspraktijken.
Blockchain-gebaseerde oplossingen kunnen ook helpen bij het stroomlijnen van rapportages onder kaders zoals de CSRD van de EU en de IFRS S2-normen voor klimaatgerelateerde openbaarmakingen. Door real-time, onveranderlijke verslagen te bieden, kan blockchain ervoor zorgen dat bedrijven hun ESG-verplichtingen efficiënter nakomen en het risico op “greenwashing” verminderen.
De Duurzaamheidsuitdagingen van Blockchain Zelf
Ondanks het potentieel is blockchain-technologie niet zonder milieuproblemen, met name met betrekking tot het energieverbruik. Openbare blockchains, vooral die met proof-of-work-algoritmen zoals Bitcoin, vereisen aanzienlijke hoeveelheden rekenkracht, wat resulteert in een hoog energieverbruik en CO₂-uitstoot.
Het artikel benadrukt verschillende methoden om de energie-impact van blockchainsystemen te meten, waaronder onderzoeken die zich richten op Bitcoin en Ethereum. Hoewel proof-of-stake-blockchains worden gezien als energie-efficiëntere alternatieven, is er nog steeds geen consensus over hoe de ecologische voetafdruk van blockchain-technologieën nauwkeurig kan worden gemeten.
Case Studies: Blockchain-toepassingen in de Praktijk
Het systematische literatuuroverzicht presenteert ook case studies van hoe blockchain al wordt toegepast om duurzaamheid in de praktijk te bevorderen. Zo is Positive Energy, een blockchain-gebaseerd platform voor hernieuwbare energieprojecten, een voorbeeld van hoe blockchain ontwikkelaars en investeerders wereldwijd verbindt om duurzame energieprojecten efficiënter te financieren. Gainforest gebruikt blockchain en AI om duurzaam landbeheer te stimuleren via digitale tokens, wat aantoont hoe blockchain kan bijdragen aan het behoud van natuurlijke hulpbronnen.
Uitdagingen en Kansen in Blockchain-onderzoek
Het literatuuroverzicht benadrukt een kloof in blockchain-onderzoek, met name rond beleidsintegratie en de afstemming met ESG-doelen. Slechts een handvol studies behandelt hoe blockchaintechnologieën effectief kunnen worden gereguleerd om aan deze opkomende standaarden te voldoen. Bovendien bevinden veel blockchainprojecten zich nog in de concept- of experimentele fase, wat hun impact op duurzaamheidsinspanningen beperkt.
Het artikel roept op tot meer interdisciplinair onderzoek dat de kloof overbrugt tussen blockchain, duurzaamheid en beleidskaders. Dit omvat de ontwikkeling van gestandaardiseerde methoden voor het beoordelen van de milieu-impact van blockchain-oplossingen, evenals het verkennen van hoe blockchain andere technologieën zoals AI, IoT en 5G kan aanvullen om duurzamere systemen te creëren.
Conclusie
Blockchain-technologie biedt een overtuigende oplossing voor veel van de uitdagingen die gepaard gaan met duurzaamheid, door transparantie, verantwoording en efficiëntie te bieden op gebieden zoals energiebeheer en verificatie van de toeleveringsketen. Om het volledige potentieel te benutten, is echter meer onderzoek nodig om blockchain-toepassingen af te stemmen op regelgevende kaders en ervoor te zorgen dat ze daadwerkelijk bijdragen aan wereldwijde duurzaamheidsdoelen. Beleidsmakers, technologen en onderzoekers moeten samenwerken om de bestaande uitdagingen te overwinnen—met name rond het energieverbruik van blockchain—en het volledige potentieel van blockchain te benutten voor het creëren van een duurzamere wereld.
Dit essay heeft de rol van blockchain onderzocht in het bereiken van duurzaamheid in verschillende sleutelgebieden, de mogelijkheden om het beleid beter af te stemmen en de uitdagingen die nog moeten worden overwonnen. Met voortgezet onderzoek en ontwikkeling zou blockchain een integraal onderdeel kunnen worden van de wereldwijde inspanning om klimaatdoelen te bereiken en duurzamere systemen te creëren voor toekomstige generaties.
Download de PDF hier
